Vì sao trong đêm thánh (1974)

Tháng sáu. Bài vở ngày thi bao trùm, choáng lấp hết bao ý nghĩ của cô bé. Trong khối óc bé tí xiu của cô lúc nào cũng chập chờn những hình ảnh a b c d ríu rít nối đuôi nhau như chuỗi xích dài lóng lánh. Buổi tối, giấc ngủ muộn màng không còn đưa cô bé phiêu du tới những khung trời mới lạ, hư ảo nữa. Toàn bộ tâm não đã được huy động tối ngày sáng đêm để phục vụ cho những định lý, phương trình, hàm số... Thi thoảng, cũng có đôi chút tiếc nuối khiến cô bé bỗng chốc ngẩn ngơ, tắc lưỡi. Khi chợt nhớ chi lạ chuỗi cười rộn rã của lũ bạn bè, không khí tĩnh yên giả vờ của lớp học những ngày sau cuối. Tưởng không thể nào rời bỏ được cái thế giới nhộn nhàng tiếng cười trong suốt, lũ bạn ríu rít dễ thương và căn phòng nhỏ đã thân quen suốt thời trung học. Căn phòng có chiếc cửa sổ trông xuống một góc đường vắng lẻ loi, giang sơn riêng của cô bé trong ngôi nhà rộng lớn của gia đình chú Hạ...

Thế mà tự dưng, sau khi xếp dọn sách vở, trả nợ sách đèn, cô bé đùng đùng viết thư xin ba mạ cho trở về phố cát, dẫu cho thành phố rộn ràng nơi đây vẫn hứa hẹn bao hướng đi rộng rãi và sáng ngời trong các ngành học. Mặc những lời can ngăn của chú thím Hạ, lũ bạn Phương Quế, Hạ Chi, Hạ Quyên, Hạnh Phước..., cô bé vẫn nhất quyết xin ba mạ cho trở về phố cát, quay trở lại mái nhà xưa.

Và cô bé sắp về phố cát thật, trước đôi mắt tròn xoe ngạc nhiên của Phi. Phi nói: tự dưng cái Thoa đùng đùng bỏ đi, Phi chẳng tài nào hiểu nổi. Cô bé cười rất tươi với bạn: Lá rụng về cội, Phi ạ.

- Dám rồi Phi cũng bỏ nơi này mà đi quá.

- Ơ hay, bạn quên giấc mộng lớn của bạn rồi sao?

- Đừng đùa nữa Thoa. Rồi chừng nào Thoa mới trở vào thăm chốn này?

- Không biết nữa Phi ơi. Tự nhiên Thoa ưa rời bỏ nơi này.

- Cái ưa của Thoa sao lạ quá vậy?

- Tại nó ... không quen.

Phi la lên:

- Thoa khỉ quá đi. Con gái ... khó hiểu !

Mà ông bạn Phi nói chẳng sai. Cô bé khỉ thật. Buổi sáng lên xe ca ra phi trường, cô bé đã thút thít khóc như thử đã bị ai buộc phải rời xa phố lớn không bằng. Khi Thoa đưa tay quệt vụng về hai hàng nước mắt còn nóng hổi trên má, ngoái nhìn hình ảnh cuối của thành phố vừa bỏ lại đàng sau, chiếc phi cơ đã bắt đầu di chuyển với tốc độ ghê hồn và trong thoáng chốc, thành phố từ xa chỉ còn là một lớp sương mờ hư ảo.

* * *

Tháng chín. Những hạt mưa lâm thâm đầu mùa dần làm quen với khí trời phố cát. Một sáng choàng người dậy rất sớm, cô bé co ro trong cái chăn khuynh kín cả tay chân, chỉ chừa có khuôn mặt ló ra để dòm khoảng trời bên ngoài cửa sổ. Những hạt mưa nhỏ xíu như những sợi tơ nối tiếp nhau gõ nhẹ vào khung cửa kính nghe thật vui tai làm cô bé thích thú. Hôm qua cô bé hỏi mạ: Bộ như ri là qua mùa mưa rồi hở mạ? Mạ nói: Ừ, con ni tệ quá, rứa là quên hết tiết thời của nơi ni rồi. Cô bé phụng phịu: Mấy năm ni con chỉ biết phố cát trong những ngày nắng hạ, mạ không tội nghiệp con chi cả. Chừ về đây con mới biết thành phố của mình mùa mưa trông dễ thương hơn mùa nắng nhiều, mạ hí. Ở phố lớn kia, mưa không đáng yêu đến như ri được.

Lúc gió mưa bắt đầu dầm dề khắp phố, cô bé cũng đang xoắn xít với một cổng trường mới, mấy bậc tam cấp lạ xa. Nhớ lúc đâm đơn vào Sư Phạm, bất chấp lời cản ngăn gần như đe doạ của Phi trong một lá thư viết từ phố lớn. Trời ơi, tướng tá của Thoa làm gì mà gõ đầu trẻ được, trẻ gõ đầu thì có. Cô bé chẳng giấu được nụ cười thích thú. Những Hạ Quyên, Hạnh Phước cũng nào ngờ nhỏ Thoa bốc đồng có tiếng trong bọn lại đại náo thế giới bạn bè bằng cách chọn lấy cái nghiệp có lắm ràng buộc xoay vần không kể xiết. Thành phố đông nghẹt người này bỗng dưng trống rỗng khi vắng bóng bạn thân, một đoạn thư của Phi có nói thế. Tin tức từ phố lớn cũng được Phi tận tình tường thuật, từ chuyện cây phượng trước sân trường cũ đã cho nhiều hoa vương vãi hơn năm trước, đến nỗi tiếc nuối của bạn bè trước một tình thân giờ đã cách xa. Bạn thân lo lắng cho ta quá đi thôi, chắc suốt kiếp ta cũng chẳng thể bù đắp nổi mối thâm tình vô cùng quí giá đó dâu Phi nhỉ.

Có một điều rất buồn cười là mặc dù cái ý nghĩ theo học ngành sư phạm ở phố cát này (ý nghĩ quá ư quái gở dưới mắt bạn bè) đã tựu hình trong một phút bốc đồng của cô bé, nhưng nó lại mở đầu cho một đam mê lớn lao thắp hồng cuộc sống. Phố cát nhỏ nhoi này cô bé cũng đã xa từ một ngày tuổi lớn, lúc trở về đi khắp những ngõ ngách ngược xuôi, cô bé lại cảm thấy xôn xao quá chừng và đôi khi một vài khung cảnh xa xăm nào đó lại nhắc về một thuở ngô nghê trước, dễ thương vô cùng. Thành ra vô tình cô bé như lạc vào cõi phúc đã đánh mất từ một thuở nào xưa. Buổi sáng cô bé đi học, mưa đã nặng hạt và cổng trường đầy ngập vũng nước mưa vẫn chưa kịp rút. Những cơn gió buốt lạnh đến tím cả mặt mày, làm run rẩy cả bờ vai gầy guộc. Nhớ bạn bè ngày trước quá chừng, Phi ơi, Hạnh Phước, Mai Chi, Hạ Quyên, Phương Quế ơi... Cô bé muốn khóc quá đi thôi.

* * *

Phi Phi. Lúc này ở phố cát của Thoa, trời lạnh ghê khiếp đó Phi Phi. Lạnh gấp bao nhiêu lần những buổi tối bạn bè xúm xít mừng réveillon vào dịp Noël ở phố lớn. Bỗng dưng Thoa nhớ vô cùng thành phố đã giam giữ Thoa suốt trong sáu năm đầy hạnh phúc. Nhớ cái rộn rịp của những ngày nào năm trước, cả bọn quay quần quanh cái bûche de Noël mà mới trông đã thèm đến rộn ràng cả tuyến nước bọt. Năm nay không có Thoa chung vui với bạn bè, không biết cái bûche có còn lớn như trước hay đã thu nhỏ đi một chút, đủ để làm ngậm ngùi những ánh mắt bao quanh. Thoa mong sao nó vẫn to như cũ và vẫn quyến rũ, để khi cắt bánh Phi vẫn nhớ chia phần cho Thoa và ăn giùm Thoa luôn thể. Điều này thì chả có gì là khó phải không Phi, ông bạn ham ăn ham uống của Thoa?

Muốn đóng thùng khí lạnh nơi đây gửi vào cho Phi Phi quá chừng. Cho Phi Phi biết, nhỏ Thoa này dẫu gầy ốm cách mấy vẫn đi đứng vững vàng với cái lạnh đến tím cả mặt mày như thế ni. Thoa không hiểu vì sao khí lạnh của Đà Lạt làm môi má thêm hồng, trong khi phố cát này lạnh chỉ khiến mắt môi tím dách. Có một thầy giáo lớp Thoa đã nói: Lúc ni hết còn gót son, gót hồng hay gót ngọc nữa, mà chỉ là gót tím. Phi Phi hiểu vì sao không? Tụi con gái ở đây đi học thì che ấm cả người, chỉ chừa có hai bàn chân đôi khi co ro thật tội nghiệp trong mỗi một đôi guốc gỗ. Nhà của Thoa không xa trường là mấy, nhưng cũng đủ khiến cái lạnh thấm vào lục phủ ngũ tạng trên quãng đường từ nhà đến trường. Thoa có một đám bạn cùng lớp rất chi là dễ thương. Những lúc trời lạnh lẽo như thế này, cả bọn thường đứng ở hành lang lớp học, ôm cứng lấy nhau tìm hơi ấm (dĩ nhiên là Thoa chỉ phải chia động từ ôm này với mấy đứa bạn gái thôi). Giờ ra chơi, cả lũ túa ra khỏi lớp, đứng xúm lại thành từng đám nhỏ, xuýt xoa vì lạnh và rên hừ hừ nghe buồn cười hết sức. Vậy mà Phi Phi biết không, đang mùa lạnh như vầy mà cả bọn rất hăng hái tham dự những buổi du ngoạn của lớp. Buổi sáng, tụi Thoa xách theo mỗi đứa một ổ bánh mì chả thịt, đạp xe lên tới lăng tẩm, ca hát vang lừng cho tới chiều lại gò lưng trên xe đạp, quay trở về nhà. Giáng sinh này tụi Thoa cũng chỉ mừng lễ bằng một cuộc du ngoạn ở Khiêm Lăng. Không có bûche de Noël, bàn tiệc nhỏ ấm cúng như mọi lần ở phố lớn với Phi Phi. Buổi trưa tụi Thoa đóng đô trên đỉnh một ngọn đồi nhỏ cạnh một hồ sen ngập lá, bày lắm trò chơi quái ác khiến nhiều phen cả bọn khoái chí cười vang. Cái bao giấy vo tròn được chuyền tay và ngừng lại trong tay nhỏ bạn ngồi bên phải Thoa, cùng lúc với bài hát vừa chấm dứt. Nhỏ ấy mở tờ giấy ngoài cùng ra: «Yêu cầu bạn hôn người bên trái một cái và tát người bên phải một cái». May cho nhỏ: kẻ được hôn là Thoa và người lãnh cái tát trên má là một anh chàng, bằng ngược lại chắc nhỏ khóc lên mất...

Phi Phi. Đêm Chúa ra đời chắc Phi phải là người đến dự lễ nhà thờ sớm hơn ai hết phải không ông bạn tuy ham ăn ham uống nhưng rất ngoan đạo của Thoa? Năm nay e Phi Phi đành thất nghiệp vì chả có Thoa ở cạnh để giả vờ giận dữ la mắng Thoa: Con gái gì vô đạo vô thần. Thoa đã chẳng bảo với Phi Phi chỉ tới khi Thoa lỡ thương ông nào là con chiên ngoan của Chúa, Thoa mới chịu khó yêu Chúa thêm một chút và siêng năng dự lễ ở nhà nguyện thêm một chút đó sao. Và lúc này Thoa vẫn anh dũng một bóng lẻ loi trên khắp mọi ngõ ngách của phố cát, tim chưa dám gửi ai giữ hộ, sợ người ta mang ra hàng thịt cầm bán quá đi. Chả hiểu tại Thoa là gỗ đá cát sỏi gì hay sao mà tối ngày cứ lừng khừng, tim hồn chả chịu nhịp bậy một lần xem sao. Một ngày nào đó không xa, chưa thấy Thoa thức dậy đánh răng rửa mặt, e mạ vào phòng sẽ bắt gặp Thoa đã hoá thành cục đá, viên sỏi hay mảnh gỗ nào mất, Phi Phi nhỉ. Lúc này Thoa vẫn cảm thấy hạnh phúc vô ngần đó Phi Phi, cõi phúc của Thoa vẫn là chiếc lồng son ba mạ, lũ bạn bè mới cũ và tình thân quá đỗi kỳ cục đã tìm thấy ở Phi Phi. Phải vậy không Phi Phi, ông bạn vừa lớn vừa nhỏ, đã thông suốt cả những ý nghĩ của Thoa, mà Thoa hiểu rõ hơn ai hết. thích hơn ai hết nhân hệ số hai cái tên Phi của ông? (Ở phố lớn kia, có còn ai gọi ông bạn là Phi Phi nữa không?)

Đêm giao thừa, Thoa vẫn lẩn quẩn quanh mấy con đường, co ro trong áo lạnh ngó thiên hạ nhộn nhịp đi lễ nửa đêm. Áo xanh, áo đỏ, áo vàng... đủ màu áo chao lượn trước mắt Thoa, mờ ảo dưới những sợi mưa bay lất phất. Và Phi Phi biết không, Thoa vẫn hạnh phúc một mình một bóng, chiếc áo màu tím nhạt lẩn khuất như vì sao lẻ loi ở kia. Dám chừng trong phút giây này, ở một nơi nào đó của phố lớn, Phi Phi cũng đang ngước nhìn lên vì sao lạc loài này, nhớ tới những sắc màu mà Thoa đã gán cho tiết mùa mưa nắng: xuân hồng, hạ trắng, thu vàng, đông tím.

17h (21.10.1974)

Báo TUỔI NGỌC (số 150, phát hành ngày 18-12-1974)
tuyển tập thơ văn giáng sinh

 ( Ảnh tư liệu : Huyvespa )