« Đoạn ghi mừng Mai Châu bày tranh tại Liễu Quán - Huế » (Đinh Cường)

L’ Art est avant tout un moyen d’ expression,

une création de notre esprit… ( Maurice Denis )

Hội họa là phương tiện biểu lộ nội tâm,

một sự sáng tạo của tinh thần…

                                           

Từ 27 tháng 4 đến 4 tháng 5, 2013

triển lãm mang tên Ước mơ xanh của Mai Châu [1]

tại trung tâm Phật Giáo Liễu Quán - Huế

Mai Châu cái tên cứ làm tôi nhớ

hai câu thơ Quang Dũng :

Nhớ ơi Tây tiến cơm lên khói

Mai Châu mùa em thơm nếp xôi

Mai Châu này họa sĩ ở Kim Long - Huế

trước 75 dạy Đồng Khánh

những ngày gian khó sau 75

vẽ tranh bán cho du khách trên Chùa Linh Mụ

tôi nhớ thời gian này còn có Nguyễn Hữu Ngô

vẽ rất hay, hai người không học ai cả

mà vẽ rất thơ mộng, rất sương khói Huế

Cám ơn Anh Nga [2] chụp gởi cho mấy tấm hình

mừng anh Mai Châu hạnh phúc trong phòng tranh

ở xa tôi như nghe âm vang tiếng đàn violon của anh

tiếng đàn vĩ cầm anh say mê như hội họa

nên chi tranh anh đầy phiếm dương cầm

như trong Dạ khúc như Nguyễn Đình Niên ghi:[3]

lắng nghe sao vỡ trăng chìm

lắng nghe năm ngón tay tìm người yêu

Người yêu nào hay ước mơ xanh

người yêu nào hay tâm hồn an nhiên

xem tranh anh như bắt gặp an nhiên tự tại

bắt gặp om mani padmé hum

câu đại thần chú của  Đức Quan Thế Âm

tôi hằng tụng niệm để nhớ Bửu Chỉ

nhắc hoài cùng tụng câu đó

khi Trịnh Công Sơn lâm trọng bệnh nằm ở Chợ Rẫy 

bây giờ thì Sơn đã mất Bửu Chỉ đã mất …

Còn lại những giọt sương trong tranh Mai Châu

còn lại trong tôi tiếng chuông chùa sâu lắng xa xăm…

Virginia, Apr. 29, 2013

Đinh Cường

[1] Mai Châu tên thật Mai Quang Châu

Sinh năm 1935 tại Huế. Trước 1975 giáo sư trường Nữ trung học Đồng Khánh - Huế

Từ 1980 : vẽ tranh

2] Tiến sĩ Phạm Thị Anh Nga, Khoa tiếng Pháp – Đại học Ngoại ngữ Huế

[3] Nguyễn Đình Niên, nguyên giáo sư Việt văn trung học Võ Tánh - Nha Trang

Nữ trung học Đồng Khánh - Huế 

 Mai Châu - Anh Nga tại phòng bày tranh Liễu Quán - Huế 4-2013 

Tranh Mai Châu ở triển lãm "Ước mơ xanh", 

Liễu Quán - Huế, tháng 4-5 / 2013

(Photo P.T.A.N.)

« Đoạn ghi cho chiếc ghế gỗ hằng bao nhiêu năm » (Đinh Cường)

Ảnh P.T.A.N.

*  gởi Nam Nga đọc (ĐC)

Đoạn ghi cho chiếc ghế gỗ

hằng bao nhiêu năm

Ôi chiếc ghế gỗ mun đen lên nước

qua bao nhiêu vật đổi sao dời

cả nửa thế kỷ chứ ít sao

vậy mà chiều nay tôi nhìn thấy lại

nhân ngày khai trương Gác Trịnh ở Huế [1]

hồi trước là 11 / 3 Nguyễn Trường Tộ

nơi Sơn đi xa hay gởi thư về nhờ Thúy, em gái đầu

đưa qua cho Dao Ánh, nhà bên kia cầu Phú Cam

nay là khu tập thể 203/ 19 tầng 2

dãy nhà C đường Nguyễn Trường Tộ.

Cám ơn Anh Nga đã gởi cho xem

mấy tấm hình qua e- mail

Camille Huyền ngồi hát trên chiếc ghế đó,

Camille Huyền tôi có gặp ở Paris .

Bửu Ý ngồi ghi sổ lưu niệm ở phòng sau

cũng trên  chiếc ghế đó

Bửu Ý là bạn thân, chúng tôi luôn quý trọng

Siphani khi nào cũng gọi Prince …

Có lần nhớ chiếc ghế

tôi đã vẽ bức tranh Người ngồi trên chiếc ghế cũ kỹ

với chiếc áo lam ở Huế

những chiếc áo lam ngày mùng một

hay ngày rằm đi về phía chùa Bảo Quốc

nơi chúng tôi đã có lần trò chuyện

cùng Thầy Nhất Hạnh về thuyết Hiện Sinh

đầu những năm sáu mươi

bây giờ Tôn Nữ Kim Phượng, pháp danh Nguyên Nghi

thường được gọi kính cẩn là ni cô Diệu Trang,

đã nằm yên nghỉ trong cái tháp đẹp phía sau chùa Bảo Quốc

Tôn Nữ Kim Phượng bạn học ở Trường Mỹ Thuật Huế [2]

sau này ở Đàlạt, sau này nữa, sau 1975

vào trú ở chùa Già Lam - Gia Định cùng mẹ ,

rồi về tu ở chùa Diệu Hỉ bên Gia Hội, có sư cô Như Minh.

tôi muốn thắp cây hương cho Phượng, cho Sơn chiều nay

Sơn mất 12 năm, Phượng mất cũng đã 13 năm.

Và lạ kỳ chưa có con bướm màu nâu

bay vào đậu trên má rồi trên tay áo Hồ Đăng Thanh Ngọc [3], Anh Nga nói

ai cũng ồ lên như có anh Sơn về

và lạ kỳ chưa ôi chiếc ghế nâu, được nhìn thấy lại

chiếc ghế chúng tôi hay giành nhau ngồi vẽ

những đêm men say của thời tuổi trẻ

bên chiếc vách hẹp nối liền  phòng trước ra phòng sau

dán lên đó bao nhiêu là chân dung, có cả Thái Bá Vân lần đầu tiên từ Hànội vào

Chiếc ghế tìm thấy lại như đã nối liền chúng ta âm dương chiều nay

như đã nối liền những tình bạn đẹp xây dựng nên Gác Trịnh ở Huế…

  

Virginia, April 2, 2013

Đinh Cường

 --------------------------------------------------

[1] Gác Trịnh, được xem như một nhà lưu niệm nhỏ về nhạc sĩ Trịnh Công Sơn,

là không gian văn hóa, thuyết trình, tọa đàm, trình bày nhạc, bày tranh, ảnh…

[2] Tôn Nữ Kim Phượng sinh năm 1941 tại Phú Cát, Huế

tốt nghiệp khóa 2  ban sơn dầu Cao Đẳng Mỹ Thuật Huế ( 1959 -1962 )

được Thầy Giám Đốc Tôn Thất Đào chọn cùng vài sinh viên học những giờ lụa với họa sĩ Mai Thứ nổi tiếng từ Pháp về ghé thăm trường mùa hè năm 1962

Huy chương danh dự Viện Đại Học Huế 1963

Triển lãm chung Tôn Nữ Kim Phượng - Đinh Cường - Trịnh Cung, Sàigòn 1964

[3]  Hồ Đăng Thanh Ngọc, bút danh Hạ Nguyên, nhà thơ, nhà văn, sinh năm 1966 tại Huế,  hiện là tổng biên tập Tạp chí Sông Hương - Huế,  đã cùng bạn bè làm Gác Trịnh  

 

Ảnh Thái Lộc (Báo Tuổi Trẻ)

Calendrier familial (Année du Serpent - Quý Tỵ) - Mois d'Avril

« Thưa thầy, con ... mất ruột. » (Tôn Nữ Quỳnh Diêu)

Kính dâng hương linh Thầy P.K.A.
Mến tặng em P.A.T 
và các bạn lớp 12C1- ĐK, nk 1970-1971.
T.N.Q.D....

.......

Chiều nay, nhìn lại tấm hình của lớp 12 C1, Pháp văn sinh ngữ 1, niên khóa 1970-1971 chụp theo bản đồ lớp với thầy Phạm Kiêm Âu, làm tôi nhớ lại những ngày thần tiên của thuở học trò xa xưa.  Mặc dù nó đã bị ố vàng theo thời gian nhưng từng khuôn mặt bạn bè vẫn hiện ra rõ trong ký ức tôi.  Mới đó mà cũng hơn bốn mươi năm tôi rời trường xa lớp, sau những năm tháng bận rộn với công việc, cơm áo gạo tiền. Bây giờ ngồi nhớ lại, thấy cả một trời tiếc nuối, bâng khuâng.

..

Kỷ niệm bao giờ cũng có buồn lẫn vui, nhưng đậm nét nhất, vui và cười ra nước mắt vẫn là những giờ học Pháp văn với thầy Âu, vị Thầy chúng tôi không những kính trọng mà còn thương như một người cha hiền từ. Mặc dù Thầy không là giáo sư hướng dẫn lớp tôi, nhưng Thầy vẫn hiểu rõ hoàn cảnh, giúp đỡ, khích lệ chúng tôi chăm lo học hành.  

..

Đặc biệt giờ Thầy, luôn luôn tụi tôi phải có mặt đầy đủ trước khi Thầy bước chân vào lớp.  Khi Thầy đã "ngự'' trong lớp rồi là "ngoại bất nhập", vì vậy mà Thầy cho phép tụi tôi có thể chen lấn, lắm lúc còn "xô" Thầy ra để vào lớp trước Thầy.

..

Và một điều nữa là khi Thầy phát bài làm, học trò phải giữ cho kỹ đề bài, làm xong trả lại Thầy, không được để mất một tờ nào.  Thường thường cứ mỗi tuần Thầy cho một bài thème ngắn khoảng từ mười đến hai mươi câu, đem về nhà làm.  Bài thème đó được Thầy đánh máy và quây ronéo, xong cắt ra thành từng tờ nhỏ khoảng một phần ba tờ giấy học trò.  Khi làm bài xong phải đặt tấm giấy nhỏ ở giữa tờ bài làm và nộp lại cho Thầy.  Vì vậy tụi tôi gọi là "ruột".  Thầy luôn luôn nhắc không được phép để mất ruột khi nộp bài cho Thầy, phải giữ ruột sạch, không được lấm mực, và Thầy kiểm soát rất kỹ nên đứa nào cũng phải nâng niu như...con ruột của mình vậy.  Cũng vì mấy tờ ruột đó mà tôi đã bị một lần "lên ruột" và còn nhớ mãi cho tới bây giờ.

..

Một sáng chủ nhật, sau khi chia tay với "cọp nâu" sau mấy ngày phép ngắn ngủi, tự nhiên tôi thấy lo lo, buồn buồn, chiến trường ngày càng sôi động, súng đạn vô tình, làm sao biết được.

..

Đợi cho đến xế chiều tôi mới đem bài Pháp văn ra làm.  Hỡi ôi, tờ ruột đã không cánh mà bay, tôi cố công tìm vẫn không thấy.  Tôi nhớ là tôi rất kỹ, đã kẹp nó trong cuốn rédaction, vậy mà bây giờ nó biến đi đâu.  Tôi mở từng trang vở, xáo tung tất cả sách, lôi hết cặp ra cũng "bặt vô âm tín".  Lúc đó mặc dù trời ở Huế đang mùa Đông mà tôi vẫn đổ mồ hôi hột.  Làm sao bây giờ, thôi thì đi tìm "nó" chứ sao.  Tôi rủ con N. và thêm mấy đứa bạn nữa, thế là một đoàn nữ hùng binh cỡi chiến mã... sắt lên đường đi tìm ruột, mà chẳng thấy ruột đâu.  Đến nhà đứa nào cũng cùng một giọng điệu "chết mi rồi, mất ruột thầy Âu chỉ có nước... chết".  Một quân sư khác góp ý "mi mu khóc, cứ lên gặp thầy, đem "cọp nâu" ra dọa, khóc hụ hụ lên, rồi đổ thừa cho "cọp nâu" lỡ dại xếp tàu bay chơi rồi, là Thầy... sợ liền".  Mỗi đứa một ý càng làm cho tôi quýnh lên.  Con N. nghe vậy nói " mi nói chi lạ rứa, ai lại đổ thừa cho người ta tội chết, để tau cho mi mượn ruột tau, rồi về nhờ ông Ngoại mi đánh máy lại là xong".  Tôi nghe như vậy quá mừng, phóng nhanh về nhà, và tối hôm đó mặc dù đang bị cảm, ông Ngoại tôi cũng phải thức để giúp tôi hoàn thành tấm ruột giả, trả Thầy.  Khổ một nỗi kiếm đâu ra giấy ronéo cho giống ruột của Thầy bây giờ, thôi đành phải dùng giấy pelure trắng vậy.  Sau khi đưa tôi tờ ruột giả, ông Ngoại còn căn dặn "lần sau nhớ cẩn thận nghe con" làm cho tôi thật hết sức ân hận.

..

Vậy là sáng mai tôi nộp bài với tấm ruột giả.  Tôi đành nhắm mắt thưa thật với Thầy "Thưa Thầy", Thầy hỏi "Có chuyện gì?" "Thưa Thầy con..."  "Con sao?"  "Dạ con mất ruột."  Thầy sửa lại gọng kính, nhìn tôi  "Mất ruột?"  " Dạ, vì vậy hồi hôm con đã nhờ ông Ngoại con đánh máy ruột khác để trả lại Thầy, nhưng ruột con trắng chứ không vàng giống Thầy".  Thầy cầm tờ ruột giả rồi nhìn tôi, tôi nghĩ thế nào Thầy cũng la tôi một trận, nhưng chờ hoài chẳng thấy.  Và với giọng Nam hiền hòa, Thầy nói  "Tội hôn, sao không cho Thầy hay mà lại để cho ông Ngoại già yếu thức đêm giúp con như vậy tội quá.  Lần sau nhớ cẩn thận nghe con".  Nghe đến đó tự nhiên tôi thấy tủi thân và tôi khóc òa lên làm Thầy cũng ngạc nhiên và thế là Thầy cho tôi về chỗ ngồi.  Sau lần đó tôi thề không bao giờ để mất ruột lần nữa.

..

Rồi cũng nhờ mấy tấm ruột đó mà con "bạn ruột" của tôi, đã tìm được "bức tối hậu thư " nó gửi cho Thầy năm xưa, không ngờ Thầy vẫn còn giữ cho tới bốn mươi năm sau, lúc trở về Huế nó có dịp ghé thăm và con trai Thầy đã soạn ra đưa cho nó.  Đó là cả một kỷ vật vô giá mà những ai là học trò thầy Âu mới có được.  

..

*****

Và đây là " bức tối hậu thư " trả nợ ruột của bạn tôi:

...

Việt Nam Cọng Hòa

Huế, ngày 7. Mai. 1971

Kính thưa Thầy,

...

Con tên là Cái thị Thu Hương, sinh ngày ..... , tại Phường Thái Trạch, Thành nội, Huế.  Hiện trú tại 19 Phan Thanh Giản, thuộc quận 3, tỉnh Thừa Thiên.  Kính xin thầy một việc quan trọng sau đây.

..

Nhân gần ngày lễ Phật Đản, con muốn thanh toán nợ nần cho Thầy, nợ gồm có : 3 ruột, đáng lẽ phải nộp sáng thứ hai, nhưng con bị "estomac" nên không đi học được để trả ruột cho Thầy.  Bây giờ con trả ruột cho Thầy rồi.  Thầy thông cảm cho con một lần cuối cùng rồi thôi.

Nam mô A Di Đà Phật.

Xin Phật phù hộ cho Thầy an khang trường thọ.  Lạy Thầy ạ.

Con

Thu Hương

(Sao y bản chánh)

..

Biết là "quá khứ không nên truy tìm" , nhưng đôi lúc tìm về quá khứ lại là những viên thuốc an thần cho những bất an và phiền não ở hiện tại.

Sau bốn mươi mốt năm xa trường, chiều nay tôi ngồi bên ni nhớ về bên tê đại dương mà thấy lòng thương nhớ khôn nguôi.

..

****

 Vài dòng con kính gởi Thầy,

..

Thưa Thầy,

..

Hôm nay buồn buồn con ngồi kể chuyện đời xưa với Thầy.  Con vẫn nhớ như in dáng Thầy dong dỏng cao, với chiếc áo laine màu nâu nhạt, cổ bà lai, có hai túi nhỏ.  Thầy luôn xách chiếc cặp táp căng phồng mà tụi con đặt cho Thầy là "Monsieur Grandet".

..

Con nghĩ nghề dạy học đối với Thầy không phải là một "nghề", mà đó là cả một  nghệ thuật Thầy đã "đam mê".  Thầy như một người nhạc trưởng tài hoa điều khiển lớp học từ đầu giờ đến cuối giờ một cách trọn vẹn, đã cho tụi con những giờ phút vui tươi, thoải mái, vì 12 C Pháp văn sinh ngữ chính không phải là một môn học "dễ nuốt".

..

Con vẫn còn nhớ, mỗi lúc Thầy dừng bước trước cửa lớp, dậm dậm chân, cười chúm chím, cốt để cho tụi con -  những đứa ham ăn đang mê mãi với những chiếc bánh quai vạt đậu xanh nóng hỗi hay ly chè bột lọc bọc dừa ngọt lịm của chị Châu, có thì giờ "rượt" cho kịp Thầy.  Thầy không muốn tụi con bị trễ mất một giờ học.  Lúc nào trông Thầy cũng nghiêm nghị, " làm mặt lạnh" cốt để cho tụi con lo học vì năm thi gần kề, chứ không bao giờ Thầy "nặng tay" với tụi con. Rồi cũng có những ngày mùa Đông ở Huế lạnh cắt da, Thầy giảng bài với tiếng ho húng hắn, Thầy lại lấy ra những viên kẹo ho bọc đường màu lục để ngậm, và lớp học vẫn tiếp tục với giọng Nam trầm ấm của Thầy, lâu lâu lại pha một chút dí dỏm làm cho tụi con quên cả giờ về.  Cũng nhờ có Thầy mà ngày hôm nay cho dù ở phương trời nào, trong hoàn cảnh nào tụi con vẫn ngẫn mặt lên, sống như thân tùng bách giữa chợ đời bon chen, phiền muộn.

..

Với tấm lòng của Thầy như vậy, mà sao hồi đó sau khi thi đậu, tụi con lại không nhớ ghé thăm Thầy, cho Thầy hay những tháng ngày Thầy đã khổ công với tụi con nay đã có kết quả tốt.  Rồi mãi đến mấy mươi năm sau, lúc Thầy không còn nữa con mới nhớ lại và viết vài dòng cho Thầy.  
Con nghĩ với tâm lượng từ bi, Thầy đang ở nơi chốn bình yên nào đó, và Thầy đang mỉm cười mà tha thứ cho tụi con -  một lũ con gái tinh nghịch lúc nào cũng mơ mơ màng màng như người ở cõi trên, hỏi một đằng trả lời một nẻo, thích làm những chuyện ngược đời chẳng giống ai.  Đến nỗi có hôm Thầy bắt gặp, Thầy nhìn tụi con lắc đầu ngán ngẩm:  "thiên tài thì giới hạn mà lũ khùng điên thì không bến bờ", tụi con nhìn Thầy cười ha ha, và rồi thì thầy trò cùng... cười.

..

Vài giòng như một nén tâm hương con xin gởi đến Thầy, và ước gì nếu có được cuốn sách ước, con sẽ :  "ước chi con được trở lại lớp 12 C1 năm xưa, với mười lăm phút "bonus" sau mỗi buổi học, để được nghe lại giọng trầm trầm với cuốn "Monsieur Grandet" của Thầy."

...
Con, 

T.N.Q.D.
Tháng Tám năm 2012...

Lớp Quỳnh Diêu

 (12 C1, nk 1970-1971)

http://www.dk1967.blogspot.com/2013/01/quynh-dieu-tuong-nho-thay-pka.html