mười lăm năm

2008

* kính dâng hương hồn Ba

Mười lăm năm Ba nằm dưới huyệt lạnh

có một điều vẫn vẹn nguyên

trong giấc mơ ngày cũng như đêm của con

Ba luôn hiện hữu ở cõi trần

cùng những ưu tư khắc khoải

nét mặt trang nghiêm

cái nhìn đăm chiêu nụ cười buồn xa xăm bất đắc chí

và Mạ vẫn khoẻ khoắn vào ra

tất tả nhọc nhằn

chăm chút cho Ba và chúng con từng chén cơm tấm áo

hệt ngày nào

Nhưng thật quá đỗi lạ lùng

những băn khoăn tích tụ bấy lâu không lời giải đáp

cứ tù mù

trong giấc mơ sao con không hề nhớ ra

để hỏi Ba

để khi tỉnh ra những dấu hỏi to từng ấp ủ vẫn còn đây nguyên vẹn

Và mười lăm năm

sự mất mát thuở nào vẫn còn tươi mới

bởi mãi mãi không còn

cột mốc cho con bám vào từ thuở chập chững đầu đời

trong những bước đi chớm tuổi trưởng thành và suốt những chặng đời gập ghềnh còn lại

cột mốc bám víu niềm tin

sự sẻ chia những giá trị vĩnh hằng

chẳng còn

cả những câu chuyện tranh cãi

giữa Ba và đứa con gái bướng bĩnh hay cãi của Ba

Ngày Ba vĩnh viễn đi xa

con chỉ vừa qua xứ người ngày hôm trước

Ba khéo chọn ngày

tránh cho con cảnh chân bước không rời

lòng xa không dứt

nhưng sao sân bay Charles de Gaulle khi anh Hai ra đón con

tưởng chừng đã ngập đầy nước mắt

hở Ba

Có phải

tại con biết trước Ba sắp sửa đón chuyến xe cuối cùng

từ những hôm lặng lẽ ngồi nghe Ba thủ thỉ dặn dò trên giường bệnh

những điều ôi tâm huyết

sâu kín trong góc tim và chỉ bật ra khi Ba nửa tỉnh nửa mê

như con đã quắt quay

nhất quyết về thăm nhà bằng những chuyến bay mà giá vé vượt xa khả năng tài chính của con

mặc cho bao người ngăn cản

để khi

vừa nhìn thấy Ba

con biết ngay mình không hề nhầm lẫn

rằng trái tim tinh nhạy đã mách bảo cho con về được bên Ba những ngày sau cuối

Và Ba ơi

con đã đón hung tin

cái tang lớn nhất đời mình

như linh cảm đã dự báo

một mình

một mình với niềm đau

một mình trong cái se lạnh của Paris vào thu xa gia đình nguồn cội

một mình với những nén hương liên tục cắm trên bàn thờ lập vội

chân dung Ba phóng to cắt từ hình đám cưới ngày nào của con

cái khung ảnh nhỏ chiếc bình hoa tình cờ mang từ nhà sang

mảnh khăn tang xé từ chiếc áo cũ nào con không còn nhớ

và lần lượt

lần lượt

bạn bè con những người thân quen và học trò cũ của Ba đến sẻ chia

Ngày về nước

về nhà

nhà chúng con rồi nhà Ba Mạ

con bơ vơ khác gì đứa con trai vừa đầy bốn tuổi của con

khi nó ngơ ngơ ngác ngác

lục lọi khắp các góc phòng chẳng tìm đâu ra cái dáng lom khom run run của ông ngoại

Con không chạy quanh kiếm tìm nhưng con nhận thấy

phòng ngủ của Ba trống

thư phòng của Ba trống

những dĩa hát và băng cải lương những hộp kẹo hộp bánh đầu giường bỗng trở thành di vật

cả những bộ áo quần thẳng thớm thơm tho Ba tiếc không dám mặc ngày còn ở dương trần

và hơn tất cả

những gì Ba chưa kịp nói và những gì con chưa kịp hỏi Ba

Ba ơi

có phải với chút sức tàn còn sót lại

Ba chỉ kịp hàn gắn cho máu mủ nối liền

giữa phương xa và quê nhà

giữa anh Hai và chúng con

như con tin chính nhờ Ba phò hộ

khi anh Hai càng mở rộng vòng tay nâng bước chúng con

hơn cả những ngày còn có Ba trên đời

Cũng có thể trước mất mát chung chúng con hiểu còn sót lại cho mình những gì yêu dấu

và nâng niu tình máu mủ

và cũng có thể

những lời Ba căn dặn ngày nào

đã trở nên mệnh lệnh trái tim

sưởi ấm những tâm hồn bắt đầu biết mồ côi bố của chúng con

ôi mồ côi

một lần đã là vĩnh viễn

dẫu con tin ở nơi xa rất xa Ba vẫn luôn đau đáu dõi về chúng con

Rồi năm tháng tiếp liền năm tháng

những cái tang khác liên tục dội xuống những mảnh đời bất hạnh của chúng con

bất ngờ và nghiệt ngã

nước mắt đến cạn kiệt héo khô

Trong đớn đau khôn cùng

dường như vọng từ cõi âm lời hoá giải cho những oán giận thù hằn dương thế

nhắc nhở chúng con biết thứ tha

trước những lỗi lầm tưởng như chẳng thể nào dung thứ đã trả giá bằng những cảnh đời oan nghiệt

và từ đó

lòng dung thứ dần vượt lên oán hờn và thương yêu dần khuất lấp hận thù

và qua đó

con tin Ba đã mỉm cười thoả nguyện

trút bỏ một gánh âu lo từng dai dẳng một thời

và tim Ba bớt đau

Nhưng rồi vì đâu Ba ơi

giông tố cuồng phong lại gióng lên lời huỷ diệt loại trừ

xoáy vào những thương tích xưa tưởng chỉ còn là hoài niệm

vực dậy những hận thù tưởng đã vùi lấp từ lâu

ôi thắt lòng

Và đau đớn thay

tất cả đều nhân danh Ba và lòng hiếu thảo

sao vậy hở Ba…

Con không tin

những điều dã tâm nhường ấy lại có thể là tâm ý của Ba

nhưng Ba đang ở đâu Ba ơi

chúng con biết bám víu vào đâu

Mạ vẫn khi tỉnh khi mê

lời nói ngu ngơ

có tỉnh táo cũng chỉ vừa đủ nhận ra những ai thực tình thương mến

Trong tuyệt vọng và với bao lời khẩn cầu tâm huyết

những nén hương trên mộ Ba trên bàn thờ nhà con và nhà Ba Mạ cuối cùng đã oằn cong

và con tin ở điều linh ứng

tin Ba chứng giám

chấp thuận cho chúng con

vẫn luôn thương kính phụng thờ Ba

nhưng không tôn Ba lên hàng một vị thần bậc thánh

Ba vẫn chính là Ba thôi một con người thực với đủ đầy những đặc thù nhân tính

những yêu ghét riêng đôi khi lạ lẫm đến buồn cười

tự nhận mình là thú ăn thịt nên chẳng thiết ăn rau

thèm nghe cải lương hơn tân nhạc

ưa thích sự nghiêm túc chỉn chu nhưng những lúc vui vẫn bỗ bã với bạn bè

một cách rất người

rất đời

rất thực

bởi như Ba đã từng dạy chúng con

con người luôn ở giữa thiên thần và loài vật

kẻ nào tự cho mình là thiên thần sẽ rơi vào hàng ác thú [1]

Và con hiểu

đã là người nào ai có thể vẹn toàn không tì vết

như ngày con còn thơ bé Ba vẫn ưa thích liệt kê những tật xấu của con

những khi Ba đu đưa trên võng và con leo lên người Ba ngân nga «nằm trên mình Ba sướng quá ta ơi»

Ba thường cười ha ha và bắt con kể ra đủ mười tật xấu của con

và con vui vẻ xoè tay kể hết chẳng ngại ngần

dữ nè tham ăn nè đái dầm nè nhác học nè…

Với tuổi đời chồng chất những tật xấu xưa bớt dần và cũng lùi xa những «sướng quá ta ơi» thời thơ bé

nhưng muôn đời Ba vẫn là Ba của con phải không Ba

muôn đời với con

Ba vẫn là tấm gương sống rạng ngời khí tiết

lý tưởng và hướng thiện

thậm chí nghiệt ngã với con tim đớn đau của chính mình để bảo tồn lý trí

Nhìn lại những chặng đường đã qua

khi con đã trải qua gần hết những năm tháng dài cống hiến

đôi lúc con tự hỏi

phải chăng con lại đi trên con đường trước kia Ba đã đi

lẳng lặng tránh xa bao lợi danh thế sự bao chen chúc chốn quan trường

giữ vẹn cho tâm mình sự thảnh thơi trong trẻo

như Ba thuở nào

Ngày kết thúc cái nghiệp của mình con vẫn sẽ chỉ là

một cô giáo yêu nghề

với thật nhiều thế hệ học trò thương mến

Có thể con có đôi chút may mắn hơn Ba

khi được công nhận cái gọi là học hàm học vị

và sẽ ổn định những đồng lương hưu trí

thay vì chút tiền trợ cấp còm cõi của Ba mà đắng cay thay cuối cùng cũng bị cắt mất dù con đã cố khiếu kiện đủ đường

nhưng thực chất con vẫn chỉ là

người đưa đò tận tuỵ

âm thầm giản dị

như Ba thuở nào

Mười lăm năm Ba đi xa

con vẫn hoài ghi nhớ

Ba từng dặn con hãy tránh xa những điều dữ những người hung ác

biết phục thiện và giữ gìn khí tiết

nhân đạo với cả kẻ thù như bố của Hugo [2]

sống giản đơn và không hổ thẹn khi đối diện với lương tâm mình

và Ba từng dạy con

hạnh phúc gia đình chỉ có được khi anh chị em ruột rà kết thành một khối

trong tình thương yêu

Hãy tiếp tục phò hộ cho chúng con Ba ơi

hãy giúp chúng con luôn đùm bọc nâng đỡ nhau

để Ba thực sự nhẹ lòng nơi cõi ấy

để máu cuối cùng sẽ chảy trọn vẹn về tim

không lạc loài

và hận thù ngàn đời hoá giải

Và ngày đến lượt con đến xứ sở của Ba bây giờ

Ba sẽ ra kịp để đón con với một nụ cười hân hoan Ba nhé

đừng để con lại bơ vơ không biết bám víu vào đâu

và Ba con mình

sẽ cùng điểm lại những tật xấu dễ thương ngày nào của con ở dương trần

dù cho rất khác Ba con ngày càng thích rau hơn thịt

nhớ nghe Ba thương yêu

nhớ nghe Ba

ơi Ba thương yêu của con

Ngày giỗ lần thứ mười lăm của Ba

Mùng 4 tháng 8 Kỷ Sửu (22.9.2009)

---

[1] “L’homme n’est ni ange ni bête. Et le malheur fait que qui veut faire l’ange fait la bête.” (Người không là thánh, cũng không là thú. Không may kẻ nào muốn làm thánh hóa ra lại làm thú.) (Blaise Pascal)

[2] Bài thơ “Après la bataille” (Sau trận đánh) của Victor Hugo bắt đầu bằng “Mon père, ce héros au sourire si doux...” (Bố tôi, người anh hùng với nụ cười dịu hiền nhường ấy...) kể về câu chuyện xảy ra với ông bố của nhà thơ, một vị tướng, khi ông đã ngăn không cho lính của mình giết kẻ thù đang bị thương, và ra lệnh đem nước cho anh ta uống vì anh ta đang khát.